معرفی کردستان
استان کردستان در غرب ایران به مرکزیت شهر سنندج قرار گرفته است.در قدیم نام آن اردلان بوده و امروزه مکان و سرزمین کردها میباشد.شهرستان‌های استان کردستان ، بانه، بیجار، دهگلان، دیواندره، سروآباد، سقز، سنندج، قروه، کامیاران و مریوان میباشند . منطقه‌ای کوهستانی که در این منطقه دشت‌های مرتفع و دره‌های پهن بچشم میخورد.
آثار تاریخی استان کردستان
پل قشلاق ، پل گاران ،حمام خان ف حمام ،دو خزینه ، عمارت آصف وزیری، عمارت امجدالاشراف ،عمارت وکیل ،قلعه حسن آباد،قلعه قمچای ، کلسای سنندج ،کتیبه تگی ور ، بازار سنندج ، عمارت مشیر دیوان ،مسجد روستای آرندان ،سنگ نبشته اورامان ،عمارت احمد زاده خانقاه سقز
جاذبه های طبیعی استان کردستان
آبشار اورامان ، آبشار شلماش ، آبشار شاه پسند ،آبشار گلویه ، چشمه آب تلخ ،چشمه بابا گرگر،چشمه سراب ،چشمه گواز ،چل چشمه ،دریاچه پشت سد قشلاق ،دریاچه زریوار ،دریاچه شهیدکاظمی ،دریاچه سراب قروه ،رودخانه قزل اوزن ،رودخانه زرینه رود، رودخانه سیروان ،غار قشلاق ، غار کرفتو، غار الهه یونانی، کوه آبیدر،کوه چل چشمه ،کوه آوالان،کوه سراج الدین ،روستای پالنگان ،روستای کانی میران ،روستای گویله ،روستای شاهو ،روستای نگل
پوشش مردم استان کردستان :
لباس زنان استان کردستان
در این استان زنان از قدیم تا به امروز نوع پوشش خود راحفظ کرده اند، بدلیل آنکه معتقدند نوع پوششان جزوه فرهنگ و آداب و رسومشان محسوب میشود .لباسشان دارای رنگ های شاد میباشد .
لباس زنان کرد دارای : پیراهن پولکی بلندی که تا روی پنجه پا می آید ،و روی آن نیمتنه یا سوخمه که با پارچه مخملی و یا پارچه زری دوخته شده است ،بر بالای سوخمه ، کوا قرار دارد که یک نوع پوششی است از بالا تا پایین پا کشیده میشود و روی آن یک سلته قرار دارد که نوعی نیم تنه است .
مردان استان کردستان لباسشان دارای : چوخه، پانتول، ملکی، لفکه سورانی، شال، دستار، فرنجی، کله بال، پیچ و کولاو، پیچ، کلاش میباشد .
چوخه؛ نیم‌تنه‌ای از جنس پنبه‌ای یا پشمی میباشد .
پانتول؛ شلواری گشاد با "رانک" که نوعی دم‌پای تنگ میباشد.
ملکی؛ نیم‌تنه‌ای بدون یقه میباشد .
لفکه سورانی؛ پیراهنی با آستین بلند و زبانه‌ای مثلث شکل میباشد .
دستار یا "کلاغه" که به آن "دشلمه"، "مندلی"، "رشتی"، و "سروین" نوعی سربند میباشد .
کلاه فرنجی یا "فره‌جی" که از جنس نمد میباشد .
کله بال؛ از جنس نمد است مخصوص چوپانان است .
پیچ و کولاو؛ کلاه محلی استان کردستان که به رنگ های سیاه وسفید و به دو صورت کلاه بلند و تخت بافته میشود.
کلاش؛ نوعی پاپوشی که به رنگ سفید میباشد .
گویش مردم استان کردستان :
مردم استان کردستان به زبان کردی سخن می گویند و دارای گویش و لهجه های مختلفی هستند مانند:
درکتاب شرفنامه بدلیسی، زبان کردی را به چند مورد تقسیم کرده است که عبارت اند از : زبان کِرمانجی، لُری، کَلهر و گُورانی.
درکتاب دایر‌ة‌المعارف گویش‌های زبان کردی را به سه شاخه تقسیم کده است که عبارت اند از :
گویش‌های گروه شمالی: این گویش مخصوص نواحی کردنشین ترکیه، سوریه، ارمنستان و آذربایجان، موصل، بهدینان، غرب دریاچه اورمیه و شمال خراسان میباشد که به آنها گویش کرمانجی میگویند .
گویش‌های گروه مرکزی: این گویش مخصوص نواحی اربیل، سلیمانیه و کرکوک در عراق، و در کردستان ایران، مهاباد (ساوجبلاغ) و سنه‌دژ (سنندج) میباشد. که به گویش کردی یا سورانی مشهور است.
گویش‌های گروه جنوبی: این نوع گویش مردم متجانسی از کردها با آن سخن می گویند که در نواحی جنوب و شرق سُوران ومردم استان کرمانشاه به‌عنوان گویش با آن تکلم می کنند .
جاده های مواصلاتی استان کردستان : استان کردستان از شمال به استانهای آذربایجان غربی و قسمتی از زنجان و از جنوب به استان کرمانشاه و از شرق به استان همدان و قسمتی دیگر از استان زنجان و از غرب به کشور عراق محدود میباشد.
رقص محلی استان کردستان :
در استان کردستان رقص کردی اهمیت خاصی دارد وجزوه آیین‌های نمایشی کردها بشمار می آید که بیشتر درشهر سنندج و مریوان برگزار میشود .
*رقص ههڵپهڕکێ این رقص کردی به صورت دسته جمعی انجام میشود .
این رقص به شکل : نیم دایره که از رقصندگان زن و مرد (گه‌نم و جۆ = گندم و جو) که دست‌هایشان به هم گره خورده و از چپ به راست در حرکت هستند اجرا میشود. اولین نفر از سمت راست با دستمالی که در دست دارد به هدایت و هماهنگی رقصندگان میپردازد ، به هدایتگر گروه که ازسمت رایت نفر اول است ، سرچوپی کش و به آخرین نفر گروه گاوانی نیز میگویند.
*رقص دو دستماله
این نوع رقص هم مانند رقص هه ل په ر ک ی انجام میشود و فقط هدایتگر گروه با دوستمال رنگی برای شورو هیجان رقص به هدایت گروه میپردازد .
موسیقی استان کردستان :
در استان کردستان موسیقی ها به چند دسته تقسیم میشوند :
موسیقی فولکلور :دراین نوع از موسیقی کردستان حکایتها و داستانهایی از قهرمانان و دلدادگان پرداخته میشود .
ترانه های قهرمانی بیانگر مبارزه طلبی است و ترانه های دلدادگان بیانگر عاشقانه های بین دو شخص و رمانتیک میباشد.
موسيقى بيت خوانى:در این نوع بیشتر حالت آواز دارد و کمتر از کلام استفاده می کنند .
موسيقى سه چهانه يا سياه:در این نوع موسیقی برای آهنگ های عشقی و غمناک نواخته میشود .
موسیقی ایزدی : یک نوع موسیقی سنتی ومذهبی میباشد .
موسيقى باستانى كردى (هوره): این نوع آواز بسیار زیباست که سوگ، ماتم، غریبی ، عزاداری و حماسی را به شیوه‌های ملیح و متین نواخته میشود .
موسيقى خانقاهى دراويش: مهمترين بخش موسيقى اين منطقه موسيقى خانقاهى دراويش است كه ساز اصلى آن دف و تنبور است.
از ساز های موسیقی استان کردستان میتوان به بادى وزهى و ضربى و بيش از همه به آلات موسيقى بادى مانند دودوك، بلول، شووى، سرنا و تنبور، دايره، دف، طبل، سرنا، نى لبك، كمانچه، بربط و تار اشاره کرد .بیشتر موسیقی کردی جنبه حماسی دارد .
سرنا و دهل : این نوع موسیقی در مراسم جشن و عروسی نواخته میشود .
نی: از هفت بند گیاه نی ساخته میشود و آن را طوری برش می دهندکه از سر تا ته آن شامل هفت بند شودو دارای ۵ سوراخ در جلو و یک سوراخ در پشت آن میباشد و توسط انگشتان دوم و چهارم از یک دست و انگشتان اول تا چهارم از دست دیگر نواخته میشود.
سرنا: سُرنا یا سورْنا نام ساز بادی باستانی ایرانی است که از چوب ساخته میشود.
دهل: دهل طبلی بزرگ و دورویه‌ای که هر دو طرفآن از جنس پوست گاو یا گاومیش ساخته میشود .
دف: دَفّ، این نوع ساز به شکل حلقه‌ای چوبی است و جنس آن از پوست نازک میباشد .
تنبور: این ساز دسته‌ای بلند و کاسه‌ای گلابی شکل دارد و از جنس چوب توت ساخته میشود.
شِمشال : از سازهای قدیمی استان کردستان میباشد که معروف به نی چوپان است و مانند ساز بادی و به شکل نی فلزی است .
سوغات استان کردستان
آدامس طبیعی سنندج،بادام سوخته سنندج،شیرینی کنجدی شکری،کنجد گز انگبین
صنایع دستی استان کردستان
پارچه بافی ،قالی بافی ،کلاش سندج ،نازک کاری سنندج ، سجاده، موج، شال، جاجيم، گليم، گليمچه و پارچه لباسي، زينت آلات شامل انواع دستبند، گردن بند، سينه ريز، النگو، سربند، انگشتري و گوشواره،، سوزن دوزي و روكاري، سفال سازي، حصيربافي، گيوه دوزي، نمدمالي و ساخت محصولات چرمي.
غذاهای محلی استان کردستان
آش عدس بلغور ،برویشین ،خورش ریواس،شلکینه ،قایرمه
دین و مذهب استان کردستان
بیشتر مردم استان کردستان مذهب سنی و مذهب شافعی دارند و در مناطق شرق این استان شیعه مذهب سکونت دارند .مانند: خانواده اردلان، طوایف سنجابی و کلهر
طایفه گوران اهل حق (علی الهی‌ها) که درآن عقاید زرتشیتی، مزدکی، مانوی، کلیمی، مسیحی و تعالیم اسلام درهم آمیخته شده است و تاثیر گرفته از آیین زرتشت و تعالیم اسلامی.
دراویش استان کردستان : دراويش قادريه پيرو طريقت شيخ محی‌الدين ابومحمد عبدالقادر میباشند.
مراسمات استان کردستان
جشن نوروز ،شال انداختن ،مراسم ازدواج،مراسم پیرشالیار ،مراسم سمنو ،مراسم چهرشنبه سوری ،مراسم کوسه ،پرت کردن تخم مرغ ،دسته گل و خمیر ، مراسم امیر بهادری
مراگز اقامتی استان کردستان
هتل شادی کردستان ،هتل آریان ،هتل رزیوار،هتل فرهنگیان
مناطق حفاظت شده استان کردستان
منطقه حفاظت شده عبدالرزاق سقز،منطقه حفاظت شده بدر و پریشان ،منطقه حفاظت شده بیجار
موزه های استان کردستان
موزه تاریخی طبیعی ،موزه سنندج
ورزش استان کردستان
پیست اسکی بین المللی بیجار ،قایق رانی
مشاهیر استان کردستان
از مشاهیر استان کردستان قطب الدین صادقی ،مستوره کردستانی ،مولوی کرد،آیت الله شیخ محمد مردوخ
ایلات استان کردستان
ایل جاف ، ایل گلباغی ، در سنندج طوايف: كماسى، سادات نقش بندى و كلانترزان.
در كامياران طوايف: كشكى و كمانگر.
در بانه طوايف: شهيدى، بهرام بيگى، احمدى و لطفالله بيگى.
در سقز طوايف: گورك سقز، فيضالله بيگى، تيله كوهى، جاف سقز، كلالى، كلهر، وكيلى قباغلو، سرشيو سقز، گوره قلعه ديوانى، اردلان، ده بكرى سقز و خور خوره.
در اورامانات طوايف: بهرام بيگى، حسن خانى، مصطفى سلطانى، فتح على بيگى و ميران بيگى.
همچنين طوايف مستقل: احمد زينل، بيگ زاده، زندى، گيوه كش و خراط، ندرى، لالهاى، كوسهاى، اورامى، گشكى، سور سور، سگور و تامى جوزى نيز در اين استان زندگى مىكردند.
بازی های محلی استان کردستان
هیله مارانی ،زوران قچله ،بازی خلورتانی ،بازی اوریزان
بهترین زمان بازدید استان کردستان
بدلیل کوهستانی بودن این استان بهترین زمان بازدید از اواخر بهار تا اوایل پاییز میباشد .
ثبت دیدگاه