موسیقی محلی کردستان

سازهای بادی

یکی از سازهای استان کردستان ساز بادی اسن که با دمیدن هوا از سو نوازنه مانند نی نواخته میشود .ساز بادی شامل: ساز بادی برنجی و ساز بادی چوبی میباشد که هر کدام به گونه ای خاص نواخته میشوند .

انواع ساز های بادی :

1- نی دوزله یا دونای: این ساز از جنس استخوان میباشد و نحوه ساخت آن به این طریق است : دو استخوان را روی هم قرار میدهند و بر روی آن سوراخ هایی ایجاد می کنند تا نوازنده با آن سازی بنوازد .

2- شمشال : استان کردستان رسم است در مراسم عروسی ، عزا ، مراسم درویشان و در نزد چوپانان این ساز نواخته شود که جنس آن از فلز است که شش سوراخ بر روی آن قرار دارد .

3- نرمه نای یا بالابان : این نوع ساز لوله ای استوانه ای که دارای هفت سوراخ میباشد و در مراسمات با ضرب و رقص نواخته میشود و از تنه ، زل و بس زل تشکیل شده است .

4- سرنا یا تایه :از معروف ترین ساز های استان کردستان است که بر روی آن هفت سوراخ قرار دارد و در زیر آن یک سوراخی قرار گرفته که تولید صداهای زیر و بم میکند .

انواع سازهای ضربی کخ در استان کردستان نواخته میشود .

سازهای زهی یا زه‌صداها : این سازها با نواختن تار یا سیم و یا لرزش زه بواخته میشوند که دارای بخش های مختلفی هستند .

مانند : دف، دایره ، دهل ، طاس دوطلبه

1- دف : این نوع ساز در استان کردستان بیشتر دراویش می نوازند

2- - دایره : این نوع ساز در رقص های کردی بخصوص در رقص دسته جمعی که به رقص چوبی معروف است نواخته میشود .

3- دهل : این نوع ساز دارای یک بدنه چوبی است که با پوست بز یا گوسفند پوشیده شده ، و بیشتر از چوب درختان بلوط و چنار و گردو ساخته میشود .

4- طاس : این نوع ساز مخصوص خانقاه و دراویش استان کردستان است و در مراسم خاصی بنام ماه گرفتگی ،زلزله و یا سیل نواخته میشود این ساز از جنس مس و با پوستی روی آن پوشیده شده است و چوب یا تسمه ای چرمی بر روی آن کوبیده اند

5- دوطبله : این نوع ساز از جنس برنج و دارای دو کاسه مخروطی و از دو پوست گرگ و گوسفند ساخته شده است .

موسیقی حماسی

در استان کردستان موسیقی حماسی معروف به هه ل په رین میباشد که به معنای حمله کردن است . این نوع موسیقی هفت ریتم اصلی دارد که همراه بارقص اجرا میشود از ویژگی های موسیقی هه ل په رین این است که با ریتم آرام شروع مییشود و به ریتم تند و هیجانی که به آن سجار میگویند خاتمه پیدا می کند .در منطقه عشایری ریتم های چپ و راست به معنای فتاحی و پشت پا میباشد اجرا میشود نام دیگر ریتم های گریان : لبلان ، خان امیری ، سجار ، شلان و آروغان میباشد که به آنها ریتم های (هه ل په رکی ) می گویند که در شهرستانهای سنندج ، سقز ، این ریتم نواخته میشود و در مریوان ریتم سه پا که به آن راستا و یا هه ل گردن میگویند نواخته میشود .از دیگر ریتم های معروف استان کردستان میتوان به سي پا، فتاحي و پشت پا، زنگي و خانوميري، فتاح پاشايي، گه ريان، شه لان، چه پي، سقزي، کرماشاني و مريواني نيز با دوزله و ضرب اشاره کرد .